Erteleme Hastalığı
Erteleme Hastalığı Nedir ?
Sabahları ısrarla çalan çalar saatinizi sürekli erteler misiniz? Masanızın üstü bitmeyi bekleyen işlerle mi dolu? Aldığınız kitapları bir gün okurum diyerek kitaplığınızda yıllardır beklettiğiniz olur mu veya herkesin önerdiği filmleri bir gün izlerim diyerek bir yere not edip unuttuğunuz olur mu?
Aslında okul çağlarında başlıyor ertelemeler, son güne dek ödevlerin yapılmayışı, bir gün önceden bütün bir yılın müfredatını ezberleme çabası. Çalışmaların son ana bırakılmaması gerektiği defalarca tekrarlanmasına rağmen, ‘ders çalışmalar’ erteleniyor. Yapılacak projeler, ödevler, okunacak kitaplar, izlenecek filmler, gidilecek yerler, görüşülecek kişiler hep sonraya bırakılıyor. “Bir gün giyerim.” diye nice kıyafetlersaklanıyor, ama onları giymek bile sürekli erteleniyor.
Bu erteleyişler gün geçtikçe şekil değiştiriyor. Çocukluk dönemlerinde, ev ödevleri ertelenirken, iş hayatına başlandığında yapılacak işler ertesi güne bırakılmaya başlanıyor. Bitmesi gereken işler biriktikçe birikiyor.
Neden Erteliyoruz?
Ertelemenin nedenleri olarak sayılan sebeplerden bir tanesi ‘anlam eksikliği’olarak biliniyor. Yapılması gereken iş eğer anlamlı görünmüyorsa, o işe başlamak için yeterli motivasyon da bulunamıyor. Ödevlerin, işlerin ve bitmesi gereken projelerin ertelenmesinin en önemli nedenlerinden bir tanesi de bu aslında. Ödev bilincine erişmeyen çocuklar, neden ödev yapmaları gerektiğini bir türlü anlamlı bulamıyor ve erteliyor. Eğer sizde yapmanız gereken işlerde bir anlam bulamıyorsanız bu yüzden erteliyor olabilirsiniz.
Mükemmeliyetçi yapınız da işleri tamamlamanıza engel oluyor olabilir. Titizlikle başlayan bir çalışma, bir proje hazırlığında kişiyi fazladan yorabiliyor. Noktasına virgülüne dek dikkat eden bir yapınız varsa bu sizi sürekli başlamaktan alıkoyuyor olabilir.
Bir işin tamamladığınızda, üstleriniz tarafından değerlendirileceğini biliyorsunuz. Fakat bu değerlendirme süreci de size değerlendirilme kaygısıyaşatıyor ve sizi engelliyor olabilir. Eleştiri almaktan, yaptığınız işin beğenilmemesinden dolayı endişeleniyorsanız, yaptığınız işi/işleri sürekli erteliyor olabilirsiniz.
Belirsizlikler ertelemenin bir diğer sebebi olarak tanımlanıyor. Sizden neyin beklendiğinden tam olarak emin değilseniz, bir işi tamamlamak ya da çalışmaya başlamak zor gelebilir.
Fikriniz olmayan bir konuda bir işe başlamak, bilinmezlikler, o konu hakkında çalışmaya başlamanızı sürekli ertelemenize yol açabilir.
Yine aynı şekilde görevle başa çıkma yetersizliği, konu hakkında gerekli donanım ve bilgiye sahip olmadığınızı düşünmeniz de erteleme için bir diğer neden olarak sayılabilir.
Ertelemeler genellikle bilinmezlikler ve üstesinden gelmenin zor olduğu düşünülen işlerde gerçekleşiyor.
Ertelemenin öz-disiplinin zayıf olmasından kaynaklandığına dair görüşler de bulunuyor. Kişi anlık keyiflere kapılarak yapması gereken işleri erteliyor. Belirli kişilik tiplerine ve özellerine sahip insanlarda ise erteleme davranışına bir yatkınlık söz konusu olabiliyor: Mükemmeliyetçi kişiliklergibi. Bu tip kişiler en iyiyi yapamayacakları endişesi ile işlerini sürekli olarak erteleyebiliyor.
Erteleme davranışı, duygusal bir durumdan kaçınarak, keyifsiz durumdan koruma amaçlı bir davranış olarak da ortaya çıkabiliyor. Örneğin; projeyi tamamlamak yerine, film izlemeyerek; proje hazırlarken ne kadar çok şeyi eksik bildiğinizin farkına varmanın rahatsız edici duygusundan kaçıyor olabilirsiniz.
Erteleme Hastalığı ile Nasıl Baş Edilir?
Procrastination olarak da bilinen erteleme hastalığının üstesinden gelinebiliyor. Bu konuda başarılı olmak için geliştirilmiş çeşitli yöntemler bulunuyor:
- Bunlardan bir tanesi, yapılacak iş için en uygun zamanın belirlenmesi ve uygun görülen o anda işe başlanması.
- Gerçekçi bir tutum sergilemek de erteleme hastalığı ile baş etmek için kullanılabilecek yöntemlerden bir tanesi. “Bir saatte okurum biter.”olarak belirlenen 200 sayfalık bir kitabın bir saatte bitmeyeceğinin kabul edilmesi ve daha gerçekçi olunması öneriliyor.
- Yapılacak işler listesi oluşturulması ise bir diğer çözüm yöntemi. Yapılacak işler listesi çıkartın ve yaptığınız her işin üstünü çizin. Yaptığınız işler karşılığında kendinizi ödüllendirin.
- Planlı ve küçük adımlarla büyük işlerinizi tamamlayabileceğinizi unutmayın.
- Endişelenmeyi bırakın. Mükemmeliyetçi yapınız gereği, yapılacak işler hakkında endişelenerek, işlerinizi yapmayı sürekli olarak erteliyor olabilirsiniz. Yapılacak işlerinizin ne kadar zaman alabileceğini hesaplayın. Endişelenerek daha fazla zaman kaybettiğinizi fark edeceksiniz.
- Bir şeyi yapmak istemiyorsanız, muhtemelen başlamanız da gecikecektir. Fakat başladığınız takdirde aslında o kadar da zor olmadığını fark edebilirsiniz.